dinsdag 22 oktober 2019

Projectreis 2019

22 oktober 2019:
Mijn koffer staat klaar. Morgen is het zover, vertrek ik naar mijn tweede thuisland India en Nepal en zie ik mijn Indische familie weer. Het geeft me altijd energie te weten dat ik voor een aantal weken in India en Nepal kan vertoeven om me weer bezig te houden met mijn projectwerk.  Eind vorig jaar ben ik een naaiatelier opgestart welk door Manju wordt gerund. Ze heeft heel hard gewerkt en er een runnend zaakje van gemaakt. Ik ben super trots op haar dat ze haar schouders eronder heeft gezet om er echt voor te gaan. Het is een krachtige dame, een voorbeeld voor de anderen vrouwen van haar dorp. Samen gaan we kijken hoe we het verder vorm gaan geven en kijken of we nog een vrouw werk in het atelier kunnen aanbieden. Een nieuwe uitdaging voor ons 2 waar we beide naar uitkijken.


Ik ben ondertussen en bijna 1 week in India. Wat gaat de tijd toch snel, maar ik heb al heel wat kunnen verwezenlijken en daar ben ik blij om. Veel leesgenot en warme groeten vanuit India.

25 oktober 2019:
Het is al mijn tweede ochtend in Delhi en heb een behoorlijke nacht achter de rug. De eerste dag ben ik meestal nog wat moe van de reis maar na een behoorlijke nacht heb ik het Indische ritme gevonden. Hier draait alles zo anders dan bij ons en dit op alle vlakken. Toch voelt elke aankomst hier als een aansluiting op het voorgaande vertrek. Ik kijk nog steeds mijn ogen uit naar het zo andere leven hier. Een vrouw hier in India is best een krachtig mens want binnenshuis is ze echt de spilfiguur van het gezin die de heleboel draaiend houdt door haar oeverloze inzet betreffende het schoonhouden van het huis, het wassen van de kledij met de hand, het koken van eten, het winkelen en noem maar op. Parvati, de vrouw van Rattan is hier een mooi voorbeeld van. Ik heb zoveel respect voor wat ze doet voor haar gezin. Ze staat er vaak alleen voor omdat haar man voor zijn werk vaak op de baan is. Ze is een mooi krachtig mens die veel waarde haalt uit het zorgen voor naar gezin.
Ik ben deze keer weer in India om mijn project verder vorm te geven. Men Manju had ik afgesproken om wat naaispullen in Delhi te kopen omdat dit hier goedkoper is. Gisteren ben ik met Heera de zoon des huizes op stap geweest naar een van de winkelstraten hier in Delhi op zoek naar naaigaren, naalden om met de hand te naaien, naalden voor naaimachines en stof om bloezen en onderrokken te maken voor onder een sari. Op die manier sparen we onkosten uit in aankoop omdat Delhi het centrum is van waaruit alle handelswaren verdeeld worden onder een groot gebied van India. Het was best een pittig tochtje naar de winkelstraat. Eerst een tuktuk tot de hoofdstraat en dan een andere tot de winkelstraat waar we wilden zijn. Hier heeft elke tuktuk zijn gebied waar hij zijn werk doet. Het was best al druk in de straat. Aangezien het bijna Dewali is, het Indische lichtfeest, is iedereen op zoek naar iets nieuw om te dragen of iets nieuw voor het huis. De winkelstraat zelf viel nog mee. We vonden onze winkel om de spullen te kopen die we nodig hadden. Het is fijn om dit aan te kopen wetende dat Manju hier blij mee is.
Vandaag wil ik op zoek gaan naar dames ondergoed en maandverband, een idee van Manju om in haar ateliertje aan te bieden omdat vrouwen het nodig hebben en hier niet graag voor naar de grote bazaar gaan. Zelfs zoiets als dames ondergoed en maandverband is iets waar ze hier wat schaamte voor voeln. Voor ons westerse dames is het geen probleem om dit aan te kopen ook niet in grote winkels. Bij ons zit dit binnen het normale kader. Hier, ook al is er al veel vooruitgang binnen dit land, valt dit nog onder een soort taboe laagje waar men niet echt over praat en het aankopen zo weinig mogelijk opzichtig wordt gemaakt.
Ik merk hetzelfde bij Rattan. Zijn zoon Heera heeft hier minder moeite mee dus neem ik hem hiervoor onder de arm. Hij is een schat van een man met een enorme drang om te creëren.  Hij vindt het heerlijk om te handelen, te onderhandelen en weet als geen ander hoe om te gaan met mensen om ze mee te krijgen in zijn verhaal vanuit respect voor de ander. Hij heeft een ongelooflijk talent vreugde bij mensen te brengen waardoor mensen mee gaan in zijn verhaal. Mooi om te zien en te ervaren. Hij legt voor mij heel wat contacten met mensen voor het aankopen van maandverband en heeft al snel een bedrijfje gevonden dat wil samenwerken door maandverband aan te bieden en zelfs voor het transport ervan te zorgen. Dat zou mooi zijn als dit lukt want dan kan Manju een bestelling maken van het moment dit nodig is. Zo een samenwerking is altijd waardevol. Het maakt een groter netwerk en zo vergroot het een mogelijkheid om haar ateliertje nog specifieker te richten op het welzijn van vrouwen. Ik word daar alleen maar gelukkig van.
Kirin de dochter des huizes  helpt me met de aankoop van dames ondergoed.  Ook voor hen is dit een hele onderneming omdat ze dit niet gewoon zijn. Ja het is fijn te voelen dat ze me willen helpen met deze onderneming. Ik ben dankbaar voor hun inzet.



 Na het ontbijt ga ik met Heera naar de winkelstraat om een shop te bekijken die sjaals verkoopt. Ik wou er een aantal mee naar België nemen omdat een aantal mensen me dit gevraagd hebben. We komen in een shop terecht met een heel vriendelijke dame die me graag haar sjaals toont. Ze geeft uitleg over de materialen en wat hier in India op dit moment gevraagd wordt. Het zijn mooie sjaals maar niet het materiaal dat ik in gedachte had. Een aantal bevallen me wel en deze hou ik in gedachte.
Daarna brengt Heera me naar een pub waar je iets kan eten of drinken, een pub die hij samen met een aantal vrienden heeft opgericht.  Heera zelf is mede-eigenaar maar werkt er niet en hier heeft hij bewust voor gekozen. Hij wil wel meewerken als dit echt nodig is. Heera heeft meer uitdaging nodig dan werken in een pub aangezien hij talenten en creativiteit heeft die verder reiken. We drinken er een heerlijke ijscoffee en ik maak kennis met zijn vrienden.  Daarna brengt hij me met een brommer weer terug naar huis. Na een lekkere chai van Parvati ga ik op pad met Kirin en Rattan om nog specifieke spullen te kopen voor het naaiatelier. Er is een winkeltje in de buurt dat korting wil bieden en heel wat naaibenodidheden heeft. Het wordt een uurtje van alles bekijken en aankopen. Uiteindelijk wordt het een vruchtbaar uur met een zak vol naaimateriaal en nog dozen naaigaren. Manju zal tevreden zijn.
Gisteren heeft Kirin een kleine hoeveelheid dames ondergoed gekocht voor het atelier van Manju. Op die manier kan Manju dit aanbieden in haar atelier waardoor vrouwen meer in een vertrouwde, vrouwvriendelijke omgeving dit kunnen aanschaffen.
Haar atelier zal door al deze spullen nog meer gericht zijn op het welzijn van vrouwen hier in Kathima.
27 oktober 2019:
Ik ben ondertussen in Kathima aanbeland en heb er samen met de familie Dewali kunnen vieren. Gisteren verliep de tocht niet echt zoals gedacht. Rond 18u in de avond staan we met de auto achter een tractor met een kar die plots stilstaat om af te draaien.  Rattan probeert achter de tractor uit te komen en draait licht naar rechts om zo voorbij te geraken.  Op dat moment rijdt er een bromfiets met een koppel en een kindje tegen de voorband van de auto. Gelukkig kan de bestuurder de bromfiets nog recht houden en is er niets mis met hen alleen erg geschrokken.  Dit is nog maar een seconde voorbij en de tractor met aanhangwagen rijdt achteruit. We staan machteloos te kijken hoe de tractor de linker voorkant van de auto raakt aangezien we geen mogelijkheid hebben om iets te doen. Echt benauwend om dit te zien en niets te kunnen doen, alleen het gekraak te horen van de botsing en daarbij zeker te weten  dat er schade is. Gelukkig stopt de tractor omdat anderen hem dit duidelijk gemaakt hebben door te roepen, anders was de schade nog veel erger geweest. De tractor rijdt weer vooruit zodat we bevrijd geraken. We rijden voorbij de tractor en parkeren de auto iets verder om de schade te bekijken en de man van de tractor aan te spreken. De schade bestaat uit  een serieuze deuk in de carrosserie. Dit herstellen zal toch wat geld kosten.

Eens het gesprek met de bestuurder van de tractor start, ontstaat en een heus gebeuren.  In een mum van tijd staat er een groep van meer dan 10 mensen rond de auto en ontstaat er een heel discussie. Politie is betrokken, familie van de tractorbestuurder, nieuwsgierige mensen,.... Het is duidelijk dat we niet in fout zijn en dat de tractorbestuurder dient te betalen. Hier is er niets van een verzekering en start dus de discussie over hoeveel de tractorbestuurder dient te betalen. We hebben niet zoveel kans om de ware kost voor de herstelling te krijgen omdat we van Delhi komen en dus niet van deze plek zijn. Na een tijd van discussie komt er een jonge man aan, wellicht een familielid die geld bij heeft. Rattan krijgt 1 derde van wat hij vroeg. Een deel gaat naar de politie en wellicht naar het familielid dat geld is gaan halen .  Rattan weet uit ervaring dat het niet help om in discussie te blijven omdat ze toch niet hoger gaan. We staan zwak omdat we niet van dit dorp zijn. We vertrekken met het bedrag en een Rattan die natuurlijk niet gelukkig is maar naar mijn gevoel dit wel prachtig heeft aangepakt door rustig te blijven en uiteindelijk los te laten. Het heeft wat tijd nodig om dit voorval te laten zakken maar we zijn beide blij dat het gezin met de brommer niets heeft want ook dit had veel erger kunnen zijn. Dat verzacht de pijn van de schade. Het is maar materie en dit kan je herstellen. Leed aan mensen is iets heel anders.
Door dit voorval geraken we die dag niet in Kathima maar overnachten we in Rudrapur om de dag nadien daar de auto te herstellen. Ik Kathima heb je minder goede technische mensen.
Ik neem foto's van het herstellingswerk en kijk mijn ogen uit hoe ze dit hier doen. Alles gebeurt met de hand. Het betreffende stuk wordt losgemaakt, in de zon gelegd om op te warmen om nadien met een hamer en steen behandeld te worden en de deuk eruit te krijgen. Om kippenvel van te krijgen te zien hoe de man met een hamer, weliswaar een platte hamer maar toch zonder iets van doek om de lak te beschermen, rechtstreeks op de lak timmert. Hij doet we een bepaalde zalf op de hamer maar toch voor ons westerlingen heel vreemd. De man gebruikt enkel een platte steen en een platte hamer om de deuk eruit de slaan. Ik moet zeggen dat hij er behoorlijk in slaagt. Natuurlijk absoluut niet volgens de westerse norm maar volgens de Indische norm best ok. Het wordt weer op de auto gemonteerd en in die staat kunnen we verder rijden. Eens terug in Delhi overweegt Rattan om het hele stuk te vernieuwen.  Er zijn verschillende krassen zichtbaar en er is wat lak verdwenen.
Voor we naar Kathima verder reizen kopen we nog wat geschenken aan voor het gezin.
Eens aangekomen wordt het verhaal in geur en kleur opnieuw verteld. Daarna vieren we  de God Luxmi en Ganesh en genieten we van een heerlijke maaltijd. Op tijd ons bed in want de vorige nacht had ik echt niet goed geslapen. 







28 oktober 2019:
Vandaag heb ik een paar uurtjes met Manju zitten praten over haar naaiatelier. Een heerlijke meid die zo goed haar best heeft gedaan om iets van het atelier te  maken. Ik ben echt trots op haar. Ze werkt hard en heeft er zo voor gezorgd dat ze heel wat klanten heeft. De zaak uitbreiden met een extra vrouw zou heel welkom zijn maar tot nu toe hebben ze nog niemand gevonden die voldoende betrouwbaar en waar ze op kunnen rekenen wat werktijden betreft. Manju zou graag nog wat naailessen volgen om nog andere naaistijlen te leren en zo haar atelier meer waarde en mogelijkheden te geven.  Daarnaast bereiden we het atelier uit met de mogelijkheid om vrouwenondergoed te  verkopen, maandverband en naaispullen. Manju is blij met de spullen die we in Delhi hebben aangekocht. Vandaag kopen we hier in Kathima nog een probeerpakket van maandverband zodat ze kan ervaren welke merken best verkopen. Indien dit duidelijk is, probeert Heera via connecties in Delhi dit in de toekomst voor een interessante prijs aan te kopen. We proberen dit gewoon uit en zien wat er van komt. We hebben kleine hoeveelheden aangekocht waardoor we niet zoveel kunnen verliezen.
Voorlopig laten we het atelier in het plattelandsdorp waar het nu gelegen is, omdat Manju meer dan voldoende cliënteel heeft en we voorlopig geen extra werkkracht vinden. Het is nog wat zoeken waar Manju lessen kan volgen. Ze heeft in gedachte in eerste instantie hier in Kathima te kijken of er mogelijkheden zijn betreffende lessen rond hedendaags design naaien. Er zijn nog ideeën om toiletzakjes te maken maar voorlopig laten we dit los omdat ik vooral Manju niet onder druk wens te zetten. Ik vind het uiterst belangrijk dat ze van haar werk kan genieten en daarnaast zich goed voelt. Dit is nodig om creatief te kunnen zijn maar ook om het aan te kunnen. Haar welzijn staat voorop. Ze hoeft zich in niets naar mij toe te bewijzen want dan zet ze zich automatisch onder druk en houdt ze het toch niet voel.
29 oktober 2019
Vandaag is het zuster broeder dag. Zussen eren hun broers door hun te zegenen en fruit te geven. De broers geven in ruil hiervoor de zussen wat geld. Best een mooi ritueel waarin de zuster broeder band meer betekenis krijgt. Zo anders dan bij ons in het westen waar we dit niet kennen. Ik heb dit al enkele malen mogen beleven maar geniet nog steeds van dit gebeuren. Ik persoonlijk heb 5 broers en zou dus wel mijn bezigheid hebben die dag mochten ze dit bij ons vieren. Zussen gaan naar hun broers ook als ze al uit huis zijn. Ik zou een hele dag nodig hebben om rond te geraken maar wie weet kan ik dit bij ons wel eens doen in een andere vorm.


Ik heb vandaag een gesprek met Rattan en Manju rond eventueel het aanwerven van een 2de persoon. Er is een nichtje langst geweest in functie van zuster broeder dag en zij zou een mogelijkheid kunnen zijn. Ze is de oudste van een gezin en dit is best ook wel een moeilijk gegeven. Ze werkt op het veld om zo het gezin mee te ondersteunen. Haar vader werkt voor een aantal maanden op een andere plek in India om geld te verdienen waardoor ze thuis meehelpt met het werk op het veld. Ze werken voor een grootgrondbezitter. Door voor hen het veld te bewerken en rijst te winnen krijgen ze voor elke zak rijst een bepaald bedrag.
Wordt vervolgd....


Ze kan dus onmogelijk voor 5 dagen komen werken in het atelier. Ik stel voor om haar te vragen om misschien 2 dagen te komen werken in het atelier, zo heeft ze nog al de andere tijd om op het veld te werken. Binnen het atelier kan ze leren naaien en zich opwerken waardoor weer nieuwe mogelijkheden ontstaan. Voor Manju geeft het ruimte om het teveel aan werk te delen. Zij krijgt dan ruimte om eens naar de bazaar in Kathima te gaan om spullen aan te kopen terwijl de jonge vrouw in haar atelier naaiwerk kan doen of spulletjes verkopen. Morgen komt de jonge vrouw Shati terug om erover te praten. Ze dient natuurlijk goedkeuring te krijgen van haar ouders.
In de late namiddag brengen Manju en ik de aangekochte spullen naar haar atelier.  Best fijn om te doen. Ik zie dat ze nood heeft aan een aantal dozen om haar spullen in op te ruimen zodat ze meer overzicht krijgt voor zichzelf. Op die manier verliest ze minder energie in het zoeken naar haar materiaal. Daarnaast heeft ze heel zeker nood aan behoorlijk licht. Het is hier snel donker maar zelfs als het iets of wat schemerig is, heeft ze licht nodig dat boven haar naaimachine hangt. Op dit moment heeft ze enkel wat licht aan de zijkant van het atelier en is ver ontoereikend om goed te kunnen zien en dus niet goed voor haar ogen. Hier gaan we zeker werk van maken. Het was best fijn om de spullen in haar winkel te plaatsen. Het vrouwenmateriaal blijft hier echter in dozen zitten omdat hier teveel schaamte rond heerst.  Er kan dus niets opgehangen worden. Die avond komen vrouwen naar het atelier en toont Manju het vrouwenondergoed.  De sfeer is best gezellig onder de vrouwen, ze lachen en ze passen over hun kledij. We zetten een bord zodat niemand hen kan zien, zeker geen mannen. Je voelt duidelijk dat onder vrouwen dit best ontspannend is maar absoluut niet meer als er een man in aantocht is. Van de lachende passende vrouwen een foto nemen zou mooi zijn om de sfeer te laten zien maar dit is uitgesloten.  De vrouwen gaan dit niet nemen en hier heb ik respect voor. Ik ga dus geen foto's kunnen tonen van dit gebeuren.
30 oktober 2019
Voormiddag komt Shati langst zoals ze beloofd had. Ze wil proberen om 15 dagen na mekaar te komen om te voelen of het naaiatelier iets voor haar is. Daarna kunnen Manju en Shati samen bekijken hoe en of  ze samen verder willen. In de namiddag gaan we met ons 3 naar het naaiatelier om er te werken.  Shati krijgt handwerk, Manju meet en knipt patronen uit, ik naai aan de naaimachine. Er liggen heel wat stoffen klaar om getransformeerd te worden tot mooie kledij. Manju kan wel wat hulp gebruiken.  Ze is blij dat wij er zijn. Na een aantal uren werken horen we de overbuurvrouw paniekerig roepen op Manju dat ze dient te komen. Het is vrij duidelijk dat er iets aan de hand is maar wat is op dat moment gissen. Manju gaat naar daar, ik blijf in het naaiatelier.  Shati is op dat moment net naar huis. Al snel komt Manju terug en roept mijn naam. Ze is tevens paniekerig en vertelt dat een vrouw geëlektrocuteerd is en op de grond ligt. Ik stap direct naar het huis en ga binnen ondanks het feit dat het er vrij donker is. Ik vind de vrouw die wezenloos op de grond ligt met daarnaast een oudere man die haar door elkaar schut in de hoop dat ze reageert maar dit gebeurt niet. Ik probeer de man duidelijk te maken haar neer te leggen. Zo kon ik haar hart voelen en kijken of ze ademde.  Haar hart ging heel onregelmatig te keer en ze ademde niet.  Door de focus naar rust te brengen kwam haar hart tevens tot rust en begin ze plots weer te ademen. Direct daarna kwam haar man paniekerig binnen. Ik probeerde hem duidelijk te maken haar buiten te dragen wat hij gelukkig verstond en ook direct deed. Daarna begonnen vrouwen haar voeten en handen met bloem in te wrijven. De betekenis hiervan ken ik niet maar het is duidelijk dat het hier een vertrouwde methode is als er iemand geëlektrocuteerd is. Ze kwam weer helemaal bij en naar mijn gevoel was ze ok. Familie wou met haar naar de dokter wat te begrijpen is.

Manju was ondertussen al weer naar huis gegaan om Rattan te gaan halen die de jonge vrouw met de auto naar de dokter kon brengen. Al snel verscheen hij en bracht haar samen met haar man naar een dokter. Uiteindelijk horen we dat ze helemaal in orde is buiten het feit dat ze licht in shock was wat gezien de omstandigheden te begrijpen is. Gelukkig is dit goed afgelopen. Twee dagen ervoor was het minder goed afgelopen voor de buurjongen van 19 jaar twee huizen verder. Op Diwali avond krijgt hij met zijn bromfiets een ongeluk een 150 km hier vandaan.  Pas de ochtend nadien horen de ouders dat hun zoon overleden is door een ongeval. Vader is op dat moment in Calcuta aan de oostkant van India dus een hele afstand hier vandaan. Hij werkt er in het leger en dient een hele reis te maken om naar huis te gaan, een reis die hij grotendeels met de trein aflegt. Hij doet hier bijna 2 dagen over. De moeder en haar dochter zijn thuis en dienen het lichaam op te halen. Moeder is hiervoor niet in staat, familieleden doen dit voor haar. Het lichaam arriveert in de namiddag verpakt in een plastiek zak. Aangezien de doodsoorzaak niet gekend was omdat ze de jongen langst de weg gevonden hebben, hebben ze een onderzoek op het lichaam gedaan nog voor hij werd thuisgebracht. Hij werd van boven tot onder open gesneden en daarna weer dichtgenaaid en dit op een manier dat het lichaam niet meer toonbaar is. Zo gaat dit hier in India. Uiteindelijk is gebleken dat de jongen het ongeval had kunnen overleven als hij direct hulp had gekregen maar dit is niet gebeurd omdat ze hem op de plek waar hij een ongeval kreeg niet kende. Mensen gaan dan blijkbaar geen hulp bieden. Voor ons totaal onbegrijpbaar. Het heeft een tijd in mijn hoofd rond zitten draaien hoe dit mogelijk is, maar ik heb het losgelaten omdat het hier zo is.
De vader is in de nacht thuis gekomen en dag nadien in de morgen was de begrafenis. De jongen was ondertussen al bijna 4 dagen overleden, dus echt wel tijd om hem te cremeren omwille van de warmte hier. Het lichaam werd door de straat gedragen door mannen. Het is vooral een mannenaangelegenheid. Vrouwen volgen even te stoet en gaan weer naar huis. Het hele gebeuren raakt iedereen van het dorp ook al hadden deze mensen niet echt een hechte band met het dorp.
1 november 2019
Ik heb al 2 dagen samen met Manju in het atelier gewerkt. Daar ben ik heel blij om omdat ik hierdoor een beeld krijg van haar werk en het gebeuren in het atelier. 
Ik merk hoe vrouwen regelmatig haar atelier binnenkomen om wat te praten en hun tijd te vullen. Voor Manju is dit niet altijd welkom omdat ze hierdoor niet echt kan doorwerken ondanks het feit dat ze heel wat werk heeft. Ze probeert haar aandacht te verdelen maar ik merk dat het haar energie kost. Het is ook niet gemakkelijk om je focus te verdelen.  Je kan dan niet echt het ene noch het andere. De eerste dag heb ik vooral aan het naaimachine gewerkt, de dag nadien was het handnaaiwerk. Op die manier merk ik hoeveel tijd er nodig is om een volledig tenue bestaande uit een wijde broek en tuniek te maken. Er gaat heel wat tijd naar 1 tenue vooral door het handnaaiwerk. Als ze goed doorwerkt en zelfs ' s avonds nog wat werkt, krijgt ze er 2 gedaan op een dag. In verhouding verdient ze dan naar mijn gevoel niet de waarde voor haar werk. 
Ik praat met haar hierover en hoor hoe ze inderdaad het zelfde gevoel heeft maar denkt dat ze niet meer geld kan vragen uit angst dat de mensen dan niet meer gaan komen. Ze voelt wel hoe dit haar energie kost.


Dit is echter niet de bedoeling van de opstart van dit atelier. Het dient haar plezier en mogelijkheden te geven, niet spanning en energie. Ze weet niet hoe ze dit dient op te lossen.  Ik leg haar het proces van eigenwaarde uit want dit is waar het hier om draait. Het draait hier niet om klanten te bekomen of behouden door goedkoop te werken want dat is maar de buitenkant van het feit dat je aan de binnenkant je waarde niet kan voelen. Als ze aan haar binnenkant, dus voor zichzelf kan voelen dat ze uitstekend werk levert en hier ook naar waarde voor mag betaald worden, dan kan het zijn dat ze een aantal klanten verliest die kwaliteit niet belangrijk vinden en die dus voor goedkoop (geld) kiezen en op een ander gaan, maar zij die haar naaiwerk weten te appreciëren,  gaan niet wegblijven. Die zullen haar waarde erkennen omdat ze deze voor zichzelf erkent. Misschien is dit niet voor iedereen begrijpbaar die dit leest, maar ik voel dat Manju dit wel verstaat. Hoe meer je de waarde van jezelf kan voelen,  hoe meer mensen rondom jou je waarde kunnen zien. Als je denkt de waarden te moeten krijgen of verdienen van de ander, dan zullen de ander je waarde niet zien omdat jij ze zelf niet ziet. Je krijgt pas waarde als je het van jezelf kan voelen. Dit is best niet zo'n gemakkelijk proces, het vraagt heel wat vertrouwen, het loslaten van angst en het geloven in liefde en in het besef dat je het beste verdient. Maar als je het kan voelen dan kan je ermee werken en nieuwe dingen voor jezelf creëren waarin je de waarde van jezelf kan zien.
In het leven gaat het naar mijn gevoel erom ons ware zelf weer te ontdekken, onze ware kwaliteiten, talenten, schoonheid aan de binnenkant zodat we ons weer heel kunnen voelen. We zijn allemaal mensen met kwetsuren vanuit opvoeding of wat dan ook we in het leven zijn tegengekomen. En zolang we deze kwetsuren niet herkennen en erkennen reageren we van hieruit en projecteren onze tekorten op anderen. Het vraagt moed en veel kracht en liefde om hier naar te kijken en je bewust te worden van je eigen gecreëerde wereld. Bijvoorbeeld de bril van 'ik ben niet goed genoeg' ontstaan vanuit kwetsuren, zorgt ervoor dat je zo naar de wereld kijkt en zo op de wereld reageert. Je gaat alles rondom jou vanuit deze bril bekijken waardoor je situaties aantrekt die dit bevestigen. Je kan geen liefde voelen voor jezelf omdat jij jezelf niet goed genoeg vindt. Zolang je deze bril op hebt, ga je op die manier naar de wereld kijken en dus blijven deze situaties zich herhalen tot je bewust wordt dat je deze bril op hebt en je zelf de wereld van hieruit creëert.  Pas dan kan je leren om jezelf lief te hebben ondanks je gevoel niet goed genoeg te zijn en enkel de liefde kan ervoor zorgen dat je de kwetsure kan loslaten en de bril kan afzetten om met ogen van liefde naar jezelf te kijken. Dan straal je dit uit en ga je bewust niet meer projecteren ook niet als anderen dit wel nog op jou doen. Je aanvaardt dat iedereen in dit proces zit en laat bijgevolg elke projectie bij de ander. Jaloezie, oordeel, boosheid, frustratie, dominantie, onderdanigheid,  slachtoffer zijn, .... zijn allemaal projecties vanuit je eigen kwetsuren op anderen omdat je geen antwoord geeft aan eigen behoeftes, talenten, creatiemogelijkheden,.... wat je niet schenkt aan jezelf ga je vragen of verwachten van een ander. Zolang we geen eigen verantwoordelijkheid nemen voor eigen welzijn door bewust keuzes te maken om niet te projecteren maar de verandering in jezelf te zoeken en jezelf te schenken wat je nodig hebt, blijven we in hetzelfde straatje en herhaalt zich alles. De kracht van ware verandering zit in jezelf.

Zo passeer ik een winkeltje en koop wat zoute nootjes en koekjes voor onderweg. Ik ben vriendelijk voor de winkel dame en wens haar na de aankopen een leuke dag toe. Ik zie hoe haar gezicht verandert in een lachend open gezicht dat me tevens een fijne dag toewenst.  Het lijkt iets onbenulligs maar als je bewust bent van het feit dat alles energie is en hoe jij met mensen omgaat, weerspiegeld wordt in hoe mensen met jou omgaan, dan ga je bewust keuzes maken in hoe je met mensen wenst om te gaan omdat wie je bent weer terug komt naar jezelf. Vriendelijkheid, zachtheid, geen oordeel, liefdevol zijn, zorgen dat je dit weer terugkrijgt.  Als dit niet zo is, laat je de negatieve energie gewoon bij de ander en doe je er niets mee. Je focus blijft op een liefdevolle verbinding met jezelf. Het is niet iets wat we in 1 2 3 kunnen leren, het is een proces dat zich steeds meer en meer verfijnd.
4 november 2019:
Na nog wat samen met Manju in haar atelier te hebben gewerkt, een goede lamp en electriciteitsdraad gekocht zodat ze behoorlijk licht heeft als dit nodig is en opbergdozen zodat ze alles kan sorteren, besluit ik om wat tijd voor mezelf te nemen om mezelf op te laden. Dit is deel van het leven, niet alleen voor andere zorgen maar ook voor jezelf zodat je weer gevuld verder kan werken. In het leven is het niet de bedoeling om de boog steeds gespannen te houden maar ook van het leven te genieten. Iets wat ik opnieuw heb moeten leren en nog steeds mag verfijnen. Het is me zo op het hart gedrukt toen ik kind was om zorg aan anderen te spenderen en te werken voordat ik zorg aan mezelf kon besteden en genieten. Ik heb me lang schuldig gevoeld omdat ik durfde te genieten al was dit van het lezen van een goed boek. Werk kwam op de eerste plaats. Eerst mijn lijstje afwerken en als er tijd overschiet mag ik genieten. Het is werken geweest om het belang van genieten toe te staan en me niet schuldig te voelen.
Ik dacht in eerste instantie om naar het noorden van Nepal te gaan om daar te kijken of we iets voor de mensen ginder zouden kunnen betekenen maar Rattan heeft me duidelijk gemaakt dat dit gebied, dat hij zelf had ontdekt een aantal maanden geleden, moeilijk bereikbaar is en het vervoer ernaar niet zonder risico is. Hij heeft het me afgeraden maar ik voelde al dat ik er niet naar toe zou gaan. Ik wens me vooral op het naaiatelier te concentreren om dit verder uit te bouwen en te kijken hoe dit nog meer voor vrouwen zou kunnen betekenen. Ik heb het geld dat ik heb samengehaald door de benefiet nodig om Manju en eventueel Shati een salaris te geven. Iets opstarten heeft tijd nodig om voldoende geld op te brengen. Na tijdelijk afscheid te nemen van Manju en haar ouders, want ik kom nog terug deze trip, vertrek ik richting Champawat, een plek waar ik 4 jaar geleden ook naar toe ben gegaan. Ik wil de vrije dagen combineren met het ontdekken van nieuwe gebieden in functie van een mogelijke nieuwe soort reis die ik mensen zou kunnen aanbieden met daarnaast  (vooral) het herbronnen van mezelf. Ik richt me op natuur en bijzondere energie dragende plekken omdat het me altijd vernieuwing en inzichten brengt. Rattan weet als geen ander om me net op die plekken te brengen. Ik voel me daardoor gezegend. Door de jaren heen hebben we niet veel nodig om elkaar te verstaan ook al is onze achtergrond en cultuur zo anders. We zijn in staat om van elkaar te leren wat waardevol is maar ook nodig om met elkaar te kunnen werken.  Respect voor elkaars zijn en elkaars ruimte is belangrijk.

Het eerste bijzondere waar ik terecht kom is een plek met een prachtig zicht op de Himalaya.  Het is een plek met een mooie tuin en een eenvoudige kamer maar super gezellig en met een energie waar ik blij van word. Het is heerlijk om de zuivere lucht in te ademen, de stilte waar te nemen en de prachtige groene natuur om me heen te zien. Ik voel me hier direct thuis. Ik voel me gezegend om hier te mogen zijn en voel hoe ik rust in mezelf kan en mag ervaren. Spanningen vloeien weg waardoor ik me meer open en ontvankelijk voel. Spanningen zorgen altijd voor een meer gesloten mindsetting wat altijd energie kost. Ontspanning zorgt ervoor dat ik me kan openstellen voor wat dan ook op mijn pad komt. Ik voel me meer vrij en geniet van het nu moment. Er ontstaat een gevoel van nieuwsgierigheid naar wat ik mag ervaren.


We bezoeken hier in de buurt een bijzondere tempel die zich in een grot bevindt.  Het is een zeer oude tempelgrot die al jaren bestaat. Er wordt gezegd dat ze een bijzondere energie bezit. Ik ben alvast benieuwd.  Om de grot in te gaan dien ik door een vrij smalle opening een aantal meter naar beneden af te dalen. Het is best smal en sommige delen zijn zo steil dat ik moet gaan zitten om me naar beneden te laten glijden. Een spannende onderneming. Uiteindelijk kom ik in een grotere hal terecht. We worden door een gids doorheen de grot geleid en overal waar bijzonderheden zijn, krijgen we een heel verhaal over hoe ze dit zien, ervaren en verbinden met hun goden. Ik stel me open voor hun verhaal en voel hoe ze aan dit alles een betekenis geven die ze als heel waardevol beschouwen. Ik heb hier respect voor maar voor mij gaat het om de energie die deze plek draagt. Ik krijg op het einde van het bezoek aan de grot, net voor we weer terug naar boven dienen te klimmen, 5 minuten de tijd om te mediteren. Ik benut dit om de energie van de grot te voelen. De grot is best bijzonder. Ik voel hoe ze de verbindende energie draagt van moeder aarde vanuit haar binnenkant, hoe deze energie ook mij de mogelijkheid geeft om me te verbinden met de binnenkant van mezelf om van daaruit te leven. Moeder aarde is tevens een levend wezen dat creëert vanuit haar diepste kern, haar binnenkant. Wij mensen denken moeder aarde te kunnen gebruiken en manipuleren naar eigen wensen en dat dit zomaar kan zonder gevolgen. Niets is minder waar, de manier waarmee we met haar omgaan zal altijd een gevolg kennen omdat ze een levend wezen is als voorbeeld voor onszelf. Als we natuurlijk voedsel tot ons nemen zal dit leiden tot gezondheid, als we enkel chemisch gemanipuleerd voedsel tot ons nemen zal dit ongetwijfeld een negatieve invloed hebben op onze gezondheid. Zo gaat het ook met moeder aarde. We kunnen haar eren om al het mooie dat ze ons gratis schenkt en met haar samenwerken of we kunnen haar gebruiken, manipuleren gericht op eigen winstbejag en niet op welzijn. Zo is het belangrijk dat we als mens weer kunnen leven vanuit ons centrum gericht op harmonie en welzijn, niet op eigenbelang en winstbejag.  Wij mensen hebben hierin nog een weg in te gaan.


Uiteindelijk klimmen we weer naar boven. Gelukkig hebben ze een ketting gemaakt waaraan je jezelf kan optrekken om weer boven te geraken. Een bijzondere ervaring. We genieten nog aan aan een kampvuur aan de grot en luisteren naar het verhaal van een oude man die als kind de grot verkende en zo als geen ander zijn weg in dit doolhof kent. Hij heeft in zijn leven vele mensen gegidst in de grot. We bezoeken die dag het charmante dorpje aan de grot met nog authentieke huisjes waar ik ontzettend van hou.





In de namiddag genieten we van een kleine open plek in de natuur met zicht op de Himalaya.  Ik lees een boek over het vergeten weten terwijl Rattan geniet van het maken van een vuurtje. Elk zijn bezigheid.  

De dag nadien bezoeken we een tempel in een naburig dorp. Ik had niet echt speciale verwachtingen maar het werd bijzonder. In de tempel was een groot kampvuur dat werd aangehouden door, voor hen een heilige man. Het trok mijn aandacht  omdat aan weerszijden van het kampvuur een mat lag om erop te zitten. Op de achtergrond was een andere heilige man die vanuit een heilige boek teksten al zingend las. Ik had behoefte om op een mat te gaan zitten en me over te geven aan het gebeuren. Er hing een fijne integere sfeer. De heilige man aan het kampvuur vroeg me of ik chai wenste te drinken. Dit heb ik nog nooit aangeboden gekregen in een tempel. Ik had er zin in en aanvaardde zijn aanbod. Ik genoot van de chai en het gebeuren en gaf me over aan een meditatie. De energie van deze plek bracht me in verbinding met het mannelijke en vrouwelijke in mezelf. Ik kon ervaren hoe er vrijheid ontstond als beide zich met elkaar versmelten. Het voelt als een eenheid die ruimte inneemt om te creëren.  Het vrouwelijke staat voor de zachtheid, de verbinding en het creëren,  het mannelijke staat voor de daadkracht om dit naar buiten te brengen. Als beide zich in jezelf versmelten dan kom je los van de buitenkant, het krijgen of verwachten en kom je in de vrijheid terecht en het weten dat je vanuit jezelf met de wereld om je heen in verbinding gaat en dus je wereld creëert.  Je volgt de weg van je hart en niet de weg van anderen of de weg die van jou verwacht wordt. Ik voelde hoe mijn lichaam zich verruimde en hoe dit vreugde in mezelf bracht. Met een warm hart kwam ik uit meditatie. Ik vroeg de heilige man of ik foto's mocht nemen en dit was het geval. Daarna vertrokken we maar net ervoor zag ik hoe Rattan de heilige man zijn voeten aanraakte. Ik vroeg hem of ik zijn voeten ook mocht aanraken. Het was gewoon een ingeving. Rattan stelde voor dat ik dit zelf zou vragen wat ik deed en zonder problemen mocht ik zijn voeten aanraken. Ik wou naar buiten gaan toen plots de heilige man die de teksten zong me vroeg om te stoppen en op hem te wachten, wat ik deed. Hij kwam naar me toe en vroeg of hij mij mocht zegenen en ik hem zou zegenen.  Hij was ervan overtuigd dat ik niet voor niets op deze plek was en dat hij van mij een zegening kon ontvangen. Hij zegende me door gebeden op te zeggen en me een Tika te geven. Ik gaf hem een kleine bijdrage wat hier de gewoonte is als je een zegening ontvangt. Daarna vroeg hij mij om hem te zegenen. Ik wenste hem vreugde in zijn hart. Hij gaf me een kleine bijdrage en raakte mijn voeten aan. Dit was heel bijzonder omdat dit absoluut niet de gewoonte is. Ik voelde me enorm vereerd door dit gebeuren. Het gaf intense vreugde in mijn hart dat ik nog dagen heb meegedragen.



De dag nadien bezocht ik nog 2 oude tempels en eentje ervan bracht vreugde met zich mee. Bij de eerste tempel lag een grote zware witte steen en men beweerden dat men deze steen kon opheffen met enkel je duim als dit door 9 personen zou gebeuren terwijl ze de hele tijd ramramramram... uitspraken. Dit was een uitdaging die we wilden aangaan en al snel hadden we 9 mensen samen die dit tevens wensten uit te proberen. Het werd een spannend gebeuren dat we tot 3 keer toe probeerden maar helaas niet lukte. De steen ging een beetje omhoog maar niet helemaal. Toch was het een plezierig gebeuren wat elke betrokkene niet snel zal vergeten. Later hoorden we dat het wellicht niet gelukt was omdat er onvoldoende focus was en het geloof niet sterk genoeg. En inderdaad, als je iets wenst te creëren,  dan dien je je focus hierop te houden en er rotsvast in te geloven. Eens dit sterk genoeg is, kan je heel wat bereiken op voorwaarde dat het gericht is op het welzijn van iedereen.




Ik overnacht op een mooie plek waar ik ooit met mijn man naartoe ben gegaan. Toen hadden we geen zicht op de Himalaya waar we zo naar uitkeken. We overnachten er toen 2 nachten maar elke ochtend was bewolkt.  Nu heb ik wel zicht op de Himalaya, een klein gedeelte is bewolkt.  Hij zou er tevens van genoten hebben.
Op dit moment kiest hij voor zijn verlangen om op zijn manier mensen te inspireren.  Al jaren is hij bezig met authentiek leiderschap en wenst hij mensen hierin mee te kunnen nemen. Ik merk hoe we elk op onze eigen manier de rol als inspirator opnemen. Dit is belangrijk omdat inspiratorschap alleen vanuit eigen energie kan ontstaan. Van hieruit kan je dan elkaar inspireren binnen een relatie. Beide hebben we de liefde voor de natuur en vertoeven we graag tussen het groen om ons door de natuur te laten inspireren.




Hier dicht bij de Himalaya is dit een bijzondere ervaring. Ik kom uiteindelijk te recht in een natuurpark boven op een berg waar ik voor 1 nacht verblijf. Je dient 11 km te rijden kronkelend  en stijgend doorheen bossen tot bijna aan de top van de berg waar er zich een hotel bevindt. Ik heb er een kamer met kaarslicht omdat er alleen electriciteit is tussen 17u en 20u30. De rest dien je gebruik te maken van kaarslicht en is er ook geen electriciteit beschikbaar om mijn gsm of tablet op te laten. Er is trouwens geen telefooncontact mogelijk. Het heeft iets om een tijdje los te staan van de buitenwereld om helemaal in jezelf te kunnen gaan. Geen afleiding en dit brengt rust. In het dagelijkse leven is er heel wat afleiding door alle mogelijke media die er hedendaags bestaat en wat vaak heel wat tijd van de dag in beslag neemt zonder dat we er erg in hebben. 
Het zicht vanuit mijn kamer bestaat vooral uit groen. Het hotel heeft een mooi groot terras met een super zicht op een hele kam van de Himalaya. We kwamen in de namiddag aan en toen was het zicht beperkt maar toch al de moeite. We besluiten om nog gebruik te maken van het aanwezige daglicht om het zeropoint te bezoeken dat een goed half uur wandelen, iets hoger gelegen is. Het is fris buiten maar het wandelen en klimmen maakt me warm. Het zeropoint geeft opnieuw een bijzonder overzicht van de Himalaya.  Op weg terug naar het hotel loop ik een stuk achterop om te genieten van het mooie bos en al het mooie dat deze bergnatuur te bieden heeft, de zuivere frisse lucht, de geur van het bos en vooral de stilte van de natuur. Het brengt me helemaal bij mezelf en ik prijs me zo gelukkig dat ik dit ervaren mag. In de ochtend sta ik op om 5u30 om de zonsopgang te zien en haar licht gereflecteerd op de Himalaya.  Het wordt een adembenemend uur waarin ik kan genieten van het wakker worden van de natuur. De hemel kleurt en heeft een warme gloed van de zon die stilaan opkomt maar zich nog niet laat zien. Het wordt steeds lichter en je voelt letterlijk hoe de wereld wakker wordt. Het licht zorgt voor een nieuwe frisse dag met nieuwe mogelijkheden. Ik voel hoe dit elke dag opnieuw gebeurt zomaar omdat dit de cyclus van de aarde is als spiegel voor ons. Elke dag een nieuw begin  met nieuwe mogelijkheden.  Het geeft zoveel vreugde en dankbaarheid om dit te mogen voelen en ervaren, de kracht van de natuur die in alle stilte ontluikt. En plots schijnt de zon op een tipje van de Himalaya waardoor deze ontsluierd wordt. Steeds meer en meer toont deze witte bergketen haar schoonheid als spiegel voor de schoonheid en het pure in onszelf.  Ik voel me verbonden met alles om me heen. Ik heb er geen woorden voor alleen het verlangen om andere dit te laten voelen en ervaren.  Wat een bijzondere pure plek is dit. Ik heb niets in mijn denken, ik voel me zo open en weet dat het hier om draait, gewoon zíjn tot in je diepste kern. In ons dagelijkse leven in het westen gaat dit vaak aan ons voorbij en zijn we een maand verder zonder echt te hebben geleefd. Het is een bewuste keuze die we kunnen maken, elke dag. Deze plek ga ik nooit vergeten en zal zeker in het pakket zitten als ik een nieuw aanbod van reizen naar India doe naast het aanbod dat ik reeds heb. Een aanbod gericht op natuur, bijzondere energie plekken, bezichtigen van tempels, en de adembenemende Himalaya.









 Ik bezoek nog een bijzondere tempel in Jageswar waar 1 van de 12 heilige yoni en limgan symbolen staan over heel India. Het is het symbool van de verbinding tussen het mannelijke en het vrouwelijke. De tempel is gelegen in een dal deels omringd door dennenbomen en deels door een helling met huizen en terrassen. Het heeft een aparte sfeer, het lijkt helemaal afgesloten van de wereld. Ook hier is er geen internetbereik. Gelukkig heb ik een kamer iets hoger op de helling gelegen met een zicht op de tempel. Ik ben er blij mee omdat het me openheid geeft. Ik heb zon in mijn kamer waardoor ze licht en wat warm is. Eens de zon ondergaat is het behoorlijk fris. Ik kan hier echt genieten om buiten te zitten op mijn terras met zicht op de tempel en de warme zonnestralen op mijn gezicht. Hemel op aarde. Ik maak vanaf mijn terras al contact met de zeer oude tempel. Ik voel hoe deze oorspronkelijk is gemaakt om de natuur te eren, hoe ze met de tempel de verbinding van moeder aarde en de hemel neerzetten door het symbool van het vrouwelijke en het mannelijke.  De aarde is het vrouwelijke en de hemel het mannelijke. Het is een open energie van vreugde en dankbaarheid maar ik voel hoe de zuiverheid van deze verbinding niet meer kan gevoeld worden en hoe dit een eerder commercieel gebeuren is geworden. Eens ik in de tempel zelf ben, wordt dit nog meer duidelijk. Het draait meer om het offeren van geschenken die ze kopen en het doneren van geld. Als je meer geld geeft, mag je meer, kan je langer in het heilige van de tempel verblijven en spreken ze langer gebeden over je uit. Ik probeer er neutraal over te blijven maar het geeft toch een bepaald verdriet. De priesters hier zien zichzelf als hoger dan de ander en stellen de regels.
In de hoofdtempel die ik samen met Rattan binnen ga, betreden we de heilige ruimte waar het yoni en limgan symbool staat. Ik heb het verlangen om hier contact mee te maken. Aangezien Rattan iets offert mogen we deelnemen aan een ceremoniemoment. Hij raakt het symbool van de yoni aan wat staat voor het vrouwelijke,  ik doe hetzelfde, hij raakt daarna het symbool van de limgan aan wat staat voor het mannelijke, en kort daarna raak ik het ook aan vanuit een diep verlangen in mezelf maar ook vanuit een weten dat wanneer hij dit aanraakt ik dit ook kan aanraken. En al snel wordt duidelijk dat ik dit niet had mogen aanraken. Het vrouwelijke wel het mannelijke niet, niet alleen ik maar ook Rattan mocht dit niet aanraken. Nadat ik dit had aangeraakt werd er direct iets over de limgan gezet zodat het niet meer aangeraakt kon worden. Ik was hierdoor wat overdonderd en verliet de tempel. Het symbool wordt hier toegeëigend aan enkel de priesters. Naar mijn gevoel is dit niet de oorspronkelijke bedoeling van dit symbool maar heeft mens dit op die manier toegeëigend, in deze situatie beslist man dat het mannelijke symbool niet aangeraakt mag worden. Ik laat het voor wat het is en maakt vooral contact met de oorspronkelijke bedoeling van dit symbool,  het eren van de verbinding tussen het mannelijke en het vrouwelijke, van moeder aarde en de hemelvader. 







In Lohaghat bezoek ik een Asram ook een ervaring die ik niet snel vergeet. De Arsram is gelegen boven op een berg met zicht op de Himalaya.  Ze hebben een bijzondere plek uitgekozen om dit hier te maken. Bij het betreden voel ik geslotenheid en afstand. Niemand verwelkomt ons, geeft ons een  rondleiding of vertelt iets over de Asram. Ik zie een mooi gebouw en een mooie tuin met kleurige bloemen, goed onderhouden. Er wordt me verteld dat ik geen foto's mag nemen wat ik respecteer. We wachten nog een tijdje tot er iemand komt maar dit gebeurt niet. Ik zie andere Indisch bezoekers foto's nemen waar wel wordt teogestaan. Ik observeer maar doe niets. Rattan spreekt iemand aan en vraagt of er iemand meer uitleg kan geven. Dit lijkt moeilijk te verlopen maar uiteindelijk verschijnt er een monnik die me te woord wil staan. Hij geeft eerst een uitleg aan Rattan en dan krijg ik een gesprek met hem.



Hij vertelt me hoe hij afstand neemt van bezoekers omdat deze vaak geen eervolle bedoelingen hebben. Daarna krijg ik een heel verhaal over het ontstaan van de Asram en de Swami die dit opstartte ergens einde 18de eeuw. Hij vertelt over hun manier van naar de wereld kijken, van het gaan van dualiteit naar non dualiteit, naar de zoektocht van de ware realiteit. Hij vraagt hoe ik naar de wereld kijk en ik doe mijn verhaal. Ik herken wat hij zegt en streef tevens naar non dualiteit om weer verbinding te maken met de ware persoon die ik ben en vanuit die realiteit te leven. Hij vraagt welke goeroe ik heb en welke boeken ik lees. Ik lees vooral boeken die me extra inzichten verschaffen over de diepere betekenis van het leven. Ik vraag hem wat hij met een goeroe bedoelt, een goeroe in jezelf die je als leraar ziet of een goeroe buiten jezelf in de hoedanigheid van een persoon. Hij geeft aan een goeroe in de hoedanigheid van 1 persoon,  iemand die de wijsheid draagt en die je dit bijbrengt. Ik geef aan geen goeroe te hebben maar te leren van elke mens die op mijn pad komt. Persoonlijk heb ik niet het gevoel dat ik 1 goeroe nodig heb die ik dien te volgen, ik probeer te leven vanuit mezelf en leer door het hele leven te zien als een mogelijkheid om mezelf te leren kennen en zo mijn wereld te creëren.  Ik luister naar zijn verhaal als zijn verhaal dat er mag zijn. Ik neem in me op wat ik wens op te nemen, het andere laat ik bij hem.
Hij nodigt ons uit voor een gratis lunch. We accepteren dit. Eens we het gebouw binnenkomen wordt ik verwezen naar een aparte ruimte en Rattan naar een andere ruimte. Ik zit totaal alleen aan een tafel en heb geen idee waarom dit zo is. Ik observeer. Uiteindelijk komen er nog 3 mensen bij me zitten elk aan een andere tafel. 1 is een dokter van Engeland maar afkomstig van India. Hij doet vrijwilligerswerk in het hospitaal van de Asram dat ze zelf hebben opgebouwd. De ander 2 zijn een koppel van Bangladesh die vrijwillig komen werken in de Asram. Ik stel hun de vraag waarom ik hier apart zit. Ze kunnen me geen antwoord geven. Ik eet het voedsel dat ik krijg wat best lekker is. Sta op als ik klaar ben en was mijn eetgerief af in de ruimte ernaast. Daar kom ik Rattan weer tegen. Ook hij zat blijkbaar in een aparte kamer met enkel chauffeurs.  De andere bezoekers zaten samen in een andere zaal. Ik begrijp dit verschil niet ook deze regel niet. Naar mijn gevoel zijn we allemaal gelijk en kan ik de woorden van de monnik daarstraks niet terugvinden in wat ik nu zie en ervaar.
Voor God of het Goddelijke zijn we allemaal gelijk, zijn er geen regels en plaatst niemand zich  boven een ander, dat doet de mens.
Ik ben ondertussen weer al enkele dagen in Kathima en help Manju in haar naaiatelier.  Voor mij is dit tevens genieten. We praten samen, werken samen en lachen samen  op ons eigen ritme. Ik ervaar dit alles als een heerlijke tijd en geniet van het naaien van de Indische kledij. Het leven hier is zo anders maar het brengt me helemaal bij mezelf. Ik ben dankbaar dat ik dit voor mezelf gecreëerd heb......





Een goede week geleden  bezocht ik een weeffabriek waar sjalen worden geweven. Met open mond van verbazing heb ik zitten kijken hoe vrouwen hier vanuit geduld en verfijnd handwerk prachtige sjalen maken van verschillende soorten wol. Elke figuur in een sjaal wordt met de hand aangebracht. Een enorm werk om een hele sjaal te maken. Een aantal vrouwen weven aan grote weefgetouwen, andere maken uit wol draad, nog anderen knopen de uiteinde van een sjaal in kleine lusjes, nog anderen breien van de wol een mooie sjaal... hier worden de talenten van vrouwen samengebracht. Ik word warm om dit te zien en te ervaren. Leuk hoe vrouwen hier op een fijne manier kunnen werken en een centje verdienen. Wat ik zie, beantwoordt aan mijn verlangen om iets soortgelijks te verwezenlijken binnen het naaiatelier. Het geeft me stof tot nadenken en tot verdere creativiteit. Ik besluit dit project te steunen door een sjaal van pure Pasmina te kopen. Het is de meeste verfijnde en zachte wol die er bestaat. Het is wol van geiten die hoog aan de voet van de Himalaya leven. De sjaal is prijzig maar als je ziet hoeveel uren werk hierin zit en uit wat voor zeldzaam materiaal het bestaat, is het meer dan zijn prijs waard. Een uniek stuk dat je nergens anders kan vinden. Ik koop nog enkele sjalen voor liefhebbers in België die graag een uniek exemplaar van zuivere Pasmina wensen en op die manier een mooi project in India steunen. Geïnteresseerden mogen me alvast iets laten weten. 😊





Het leven hier in dit kleine basic lemen huisje met haar rieten dak is een leven waar ik me zo verbonden voel met mezelf  en de mensen om me heen. Ik slaap in het kleinste kamertje van dit 2 kamerhuis in een bed met aan mijn hoofdeinde een klein raampje waar de ochtendzon binnenschijnt.  Het is heerlijk om er te slapen en wakker te worden met de beginnende zonnestralen en de stemmen in de kamer naast me. Sunil slaap bij mij op de kamer, de zoon van hun oudste dochter die hier wordt opgevoed. Het is een stille jongen die zijn weg gaat maar meer in zich draagt dan mensen vermoeden. Rond 5u30 begint vader meestal te praten met zijn zoon Rattan en staat moeder op om haar klaar te maken voor een aantal uurtjes werk. Rond 6u komt er een vriendin van Manju langst en doen ze samen een ochtend wandeling van een goed half uur. En iets later zit ik in de grootste kamer op de grond samen met de anderen chai te drinken en te genieten van de zonsopgang die we kunnen aanschouwen door de deuropening. Zo starten we bijna elke ochtend. Zoveel rust en genieten bij het begin van een nieuwe dag, veel bewuster van dit gebeuren dan een dagelijkse dag thuis in België waar alles met veel meer snelheid gaat. Zo waardevol om je tijd te nemen en te genieten ook van de douche erna al is het met koud water en het wassen van je kleding om daarna samen te ontbijten. Het samen zijn is hier zo aanwezig. Voor mij is het een waar genot en een oplading voor mezelf. Het maakt me blij en geeft me vreugde om de dag te beleven.




Samen met Manju vertrek ik na het ontbijt naar het atelier waar ik een aantal uren tot de lunch samen met haar werk. Ik heb afgelopen dagen al heel wat broeken en tunieken genaaid die ze als bestelling kreeg.  Ze kan mijn hulp goed gebruiken want ze heeft meer dan werk genoeg. Ze probeert al wat meer geld te vragen voor haar naaiwerk en ik merk dat ze dit best niet gemakkelijk vindt maar ze probeert.  Ik ben ervan overtuigd dat ze haar weg zal vinden in het waarden geven aan zichzelf.  Na de lunch werken we opnieuw voor een aantal uurtjes. Ik hou van het atelier en de sfeer die er heerst. Het is fijn als vrouwen langst komen om hun kledingstuk op te halen of iets te kopen. Ze zetten zich meestal even neer en blijven wat praten vooraleer ze weer vertrekken. Het geeft gezelligheid, warmte en samenhorigheid zo anders dan vaak de gejaagdheid in België. 







Afgelopen dagen kreeg ik te zien hoe een moeder haar zoon van ongeveer 13 jaar vrij hard op zijn rug sloeg. Ik zag hoe het blije vreugdevolle gezicht van de jongen veranderde in verdriet, boosheid, zich terugtrekken, volgzaam zijn. Wellicht had de zoon niet geluisterd naar wat de moeder van hem verwachtte. Wat duidelijk was, was dat de zoon aanvankelijk zich van geen erger bewust was, vrolijk en blij was en dat dit totaal verdween na de hard klap op zijn rug. Voor mij was dit slikken omdat ik uit ervaring weet dat slaan, nooit de ware oplossing brengt. Hier in India gaan ze op die manier met hun kinderen om. Ze kennen niets anders en zijn meestal op dezelfde manier opgevoed.  Slaan is een drukkingsmiddel om een kind te doen luisteren, om een kind te laten volgen wat jij als ouder het beste voor hem vindt. De mening van het kind is hier niet belangrijk of wordt zelfs niet gezien. Een kind leert op die manier dat het geen eigen mening mag hebben, dat het alleen goed is als het gehoorzaam en volgzaam is. Als ouders zijn we ons niet altijd bewust van dit gegeven dat we onze kinderen opvoeden als gelijke beelden van onszelf. Eigen opgedane gekwetsheden worden onbewust doorgegeven waardoor patronen van ouders zich opnieuw herhalen bij de kinderen. De kunst is om een kind de ruimte en de sfeer aan te bieden zodat het de mogelijkheid krijgt om te ontwikkelen wat het al in zich heeft en niet om het te laten zijn zoals wij ouders dat zouden willen. Ware talenten zijn reeds in een kind aanwezig en kunnen tot uiting en ontwikkeling gebracht worden als het kind de mogelijkheid krijgt om te experimenteren en uit te proberen in een veilige warme liefdevolle omgeving met de juiste begrenzing.
Ik merk dat tijdens deze reis, vaak thema's als opleggen, opgelegde structuur, bepalend gedrag, overtuigingen op mijn pad zijn gekomen. Hier in India wordt dit super uitvergroot vooral door hun cultuur en regels binnen hun manier van leven en geloven in hun godsdienst.  In alles wat ik deze reis ben tegengekomen, merk ik hoe vaste structuren, opgelegde regels, overtuigingen, ... de vreugde, spontaniteit en creativiteit bij de mens wegneemt. In India is dit goed zichtbaar en voelbaar maar binnen onze cultuur heerst dit eveneens maar dan meer in een verdoken vorm. Bij ons wordt veel overgenomen door computersystemen die we dienen te volgen, controle systemen die er zijn, verwachtingen waaraan beantwoord dient te worden, deadlines die bereikt dienen te worden,.... dat dit vaak ten koste gaat van het zich goed voelen als mens, wordt niet meer gezien of als minder belangrijk gevonden.  Het behalen van vooropgelegde resultaten vaak gekoppeld aan winsten staan op de eerste plaats.
Ik merk hoe er als mens steeds meer afstand is gekomen in de verbinding met ons lichaam dat via stress aangeeft dat we het moeilijk aankunnen. De aandacht gaat vooral naar presteren, beantwoorden aan de verwachtingen, vooropgestelde doelen maar niet naar het welzijn van de mens, beleven van vreugde, ontwikkelen van eigen talenten, menselijkheid, zorgzaamheid, belang van jezelf mogen zijn.
In deze reis heb ik de essentie van het leven weer mogen ervaren, het genieten van het leven op zich, het genieten van het creëren,  het genieten van de opgaande zon, lekkere eten, het samen zijn, het zorgen voor een ander en zorg ontvangen, de vreugde om gewoon te mogen zijn. Niets dat moet, gewoon ten volle genieten van wat is.... de liefde voor het leven.





Ondertussen ben ik weer thuis en kijk ik terug op een ongelooflijke reis die me als mens heel wat heeft gebracht. De laatste dag heb ik doorgebracht met Parvati en Kirin, de vrouw en dochter van Rattan. Rattan startte die ochtend al weer een volgende trip van 21 dagen. Ik heb er super van genoten om een aantal uren met Parvati te praten en een klein 2 uurtjes met Kirin te shoppen. Heera heeft me uiteindelijk tegen de avond naar de luchthaven gebracht.
Weer landen in België heeft tijd nodig, uit ervaring weet ik dit maar dit is helemaal ok.


 Het zijn 2 zo verschillende werelden maar het geeft me telkens de mogelijkheid om een nieuwe laag in mezelf te leren kennen. Het voelt voor mij als zuurstof voor mij  ziel. Ik heb diepgang in mijn leven nodig, een bewustzijnsproces naar de diepere zin en betekenis van het bestaan. India is een land dat me die mogelijkheid biedt, en België is het land om het ontdekte om te zetten. Ik prijs me gelukkig met deze mogelijkheid.
Ik kijk er nu al naar uit om in maart opnieuw naar mijn geliefde India te vertrekken en deze keer om 3 of 4 lieve vrouwen mee te nemen in een ervaringsreis die hun nog lang zal bijblijven. 😍